Organizm , który zmartwychwstaje- niezwykłe odkrycie

(fot. Alejandro Sánchez Alvarado/ Creative Commons 2.5)

Wskrzeszanie życia nie jest tylko udziałem twórców filmów science-fiction ani nadprzyrodzonych sił. W naturze istnieje grupa organizmów, których nawet śmierć nie unicestwi.
Z powodzeniem odbudowują wszystkie tkanki i cieszą się nowym życiem.

Mowa o robakach płaskich (płazińcach), spokrewnionych z tasiemcem. Należą do klasy wirków, ale są ich niepasożytującymi przedstawicielami. Osiągają długość od kilku do 20 mm, ich ciało jest płaskie, a ruch możliwy jest dzięki specjalnym rzęskom pokrywającym ciało. To organizmy o prostej budowie i fizjologii, ale z wykształconym układem pokarmowym i nerwowym, posiadające mózg. I nawet utrata tego ostatniego nie oznacza dla nich pożegnania z tym światem. Gdy tylko napotkają sprzyjające warunki, mogą zregenerować całe ciało.

W naturze generalnie ma to miejsce rzadko. Przede wszystkim dlatego, że odradzanie się w nieskończoność nie ma biologicznego sensu. Zdolności regeneracyjne używane są przez te płazińce jednak w innym celu. Gdy ich ciało zostanie uszkodzone lub nawet rozdzielone na dwie części, oba fragmenty odbudowują się, dając począstek dwóm nowym osobnikom. Oczywiście o tym samym materiale genetycznym. To rodzaj rozmnażanie bezpłciowego. Robaki te mogą również rozmnażać się płciowo. Wydaje się, że to bardzo ciekawe, niezależne i samowystarczalne organizmy.

Wróćmy jednak do zmartwychwstania, o którym mowa w tytule. Zdolności regeneracyjne tych wirków już od lat intrygowały badaczy. Starano się zrozumieć, w jaki sposób organizmy te są w stanie odbudować każdą tkankę swojego ciała. Odpowiedzi udzieliło im badanie, podczas którego naukowcy z Howard Hughes Medical Institute w Stanach Zjednoczonych odkryli obecność pluripotencjalnych komórek macierzystych, które nazwali neoblastami.

Komórki macierzyste obecne są w wielu innych organizmach, również u ludzi. Potrafimy regenerować niektóre spośród naszych tkanek, np. skórę, kości czy organy – np. wątrobę. Im jednak organizm bardziej skomplikowany, tym mniejsze są jego możliwości odbudowania. Niektóre jaszczurki mogą pozbywać się ogonów, by w ich miejscu pojawiły się nowe, są też kraby, które w podobny sposób wymieniają swoje kończyny.

Neoblasty obecne w ciele samoodbudowujących się płazinców odpowiadają za ich wyjątkowe zdolności.
Naukowcy przekonali się o tym w bardzo prostym eksperymencie. Pobrali ten typ komórek z robaków hodowanych w laboratorium. Inną grupę płazińców uśmiercili za pomocą promieniowania jonizującego. Śmiertelnie „naświetlone” osobniki zostały następnie wyposażone w pobrane wcześniej neoblasty. Badacze nie mogli uwierzyć własnym oczom. Martwe szczątki robaków zaczęły powoli, ale sukcesywnie ożywać. Tkanki i narządy zaczęły ponownie pracować. Tak wskrzeszone płazińce w typowy sposób jadły, wydalały i rozmnażały się. Nie różniły się niczym od innych, nie poddanych badaniu wirków.

Regenaracja u tych niezwykłych robaków zawsze rozpoczyna się od odbudowy mózgu. Jeśli uszkodzony jest otwór gębowy, a w tkankach nie znajduje się odpowiednia ilość materiału zapasowego, robak nie będzie kontynuował swojego zmartwychwstania, ponieważ nie będzie posiadał materiału budulcowego.

Cud w laboratorium jest naprawdę wyjątkowym dokonaniem. Co to jednak oznacza dla nas, ludzi? Wbrew pozorom, dzielimy wiele genów z tą niepowtarzalną grupą organizmów. Rownież te fragmenty DNA, które odpowiadają za odbudowę tkanek. Badanie tych prostych organizmów może przyczynić się do rozwoju technik regeneracji narządów ludzkich. To z kolei, może przynieść poważną rewolucję w transplantologii i ratowaniu życia ludzkiego.

PL/AP

Odkrywcy.pl