“KSIĘGA LIMERYKÓW GDYŃSKICH” GRZEGORZA LEWKOWICZA

Nasz Portal satyryczny informuje wszystkich Państwa o stworzeniu przez Grzegorza Lewkowicza “dzieła” swojego życia, jakim jest “Księga Limeryków Gdyńskich”.
Pan Grzegorz ukończył limerykowanie Gdyni i właśnie w tych dniach złożył podanie o dotację na wydanie “Księgi Limeryków Gdyńskich” do Urzędu Miasta. Do Naszego Portalu przesłał wersję roboczą, która jest przez niego jeszcze poprawiana. Całość zajmuje ponad 180 stron.

                        W większości nazwy geograficzne w limerykach są tylko rymotwórcze i nie mają nic wspólnego z fabułą utworu, chociaż wiele miejsc opisanych jest też historycznie, personalnie, czasem żartobliwie ale nigdy złośliwie…

                        Satyra ma swoje prawa i dlatego liczę na wyrozumiałość oraz poczucie humoru władz i mieszkańców Gdyni.

                       KIĘGA LIMERYKÓW GDYŃSKICH” jest swego rodzaju poetyckim i satyrycznym przewodnikiem po naszej pięknej Gdyni. Czasem znajdziemy tu drobne błędy w nazwach ulic, często anegdoty znane jedynie mieszkańcom danej ulicy. Najwięcej jednak jest przypadkowych skojarzeń z nazwą, podyktowanych czasami bardzo małą ilością rymów. A rym i metrum są podstawą limeryków, reszta jest tylko dopełnieniem.

                     Limerykowaniem Gdyni mieli zajmować się wszyscy gdyńscy satyrycy wraz z mieszkańcami miasta. Niestety zostałem sam na placu boju. Po zlimerykowaniu kilku powiatów (kętrzyńskiego, leszczyńskiego i cieszyńskiego oraz udziału w wydaniu limerykowego przewodnika powiatu przasnyskiego), postanowiłem sam opisać limerykiem moje miasto Gdynię…

                                                 Życzę czytelnikom wesołej lektury!.

Kochani gdynianie! – piszcie limeryki!

dzielnice, ulice, troszkę polityki…

Niech każdy rymuje co się tylko da,

a trzeba rymować aa-bb-a.

Pointą wersu piątego, rym daj do pierwszego.

W rytmie zaś pamiętaj zawsze o tym aby,

skrócić wers 3-4 o dwie, trzy sylaby.

Groteska i absurd niechaj w nich króluje,

a każdy piszący słowem rozkoszuje.

                                                                - Grzegorz Lewkowicz …”

Następnie autor wyjaśnia nam pojęcie limeryku : “…

                                             CO TO JEST LIMERYK ?

                                            Limeryk jest gatunkiem, którego uprawianie wymaga specjalnych warunków, otoczenia i dobranego towarzystwa ludzi inteligentnych, błyskotliwych, nietuzinkowych, czułych na rym i rytm, a przede wszystkim mających poczucie humoru.

Definicja

To gatunek poezji wierszowanej, wywodzący się z irlandzkiej i angielskiej literatury

ludowej, o charakterze ludycznym. Nazwa pochodzi od miasta Limerick w Irlandii.

Limeryk

przypomina nieco staropolskie fraszki (figliki, facecje). Do europejskich literackich salonów limeryk trafił na przełomie XIX i XX wieku.

Bardzo charakterystyczna jest forma wiersza, w oryginale angielskim ważny jest tok

rytmiczny – wiersz pisany jest zazwyczaj anapestem, wersy 1., 2., i 5. są dłuższe i mają po trzy stopy, zaś wersy 3. i 4. – po dwie stopy; układ rymów aabba.

Dzieje gatunku

Limeryki to wierszyki o charakterze humorystycznym, z elementami purnonsensu,

często nieprzyzwoite czy wręcz obsceniczne do tego stopnia, że w purytańskiej,

wiktoriańskiej Anglii ich druk był oficjalnie zakazany (zakaz ten zniesiono dopiero w latach 60. XX wieku).

Jednym z klasyków angielskiego limeryku był Edward Lear, autor wydanej w Filadelfii w roku 1864 Nowej księgi nonsensu. Twórczość limeryczną uprawiali dla rozrywki wybitni pisarze anglojęzyczni: A. Burgess, J. Conrad, L. Caroll, R. Frost, J. Galsworthy, A. Huxley, J. Joyce, R. Kipling, B. Russell, M. Twain, H. G. Wells…

W literaturze polskiej limeryki tworzyli lub tworzą: K. I. Gałczyński (Limerick, czyli czar bredni), J. Tuwim, a także S. Barańczak i W. Szymborska. W Krakowie działa Limeryczna Loża, ale gatunek ten uprawiają też często anonimowi twórcy.

Jak napisać limeryk?

Limeryk to rymowana anegdota. Pierwszy wers przedstawia głównego bohatera

i miejsce akcji. Wers ten najczęściej kończy się nazwą miejscowości.

Płetwonurkowi z miasta Pekin

W następnej linijce powinna się zawiązać akcja i pojawić zapowiedź dramatu, konfliktu, kryzysu. Może się też objawić druga postać. Rymuje się z pierwszym wersem (aa).

Urodę życia odgryzł rekin.

Trzeci i czwarty wers w klasycznym limeryku jest zawsze krótszy; chodzi o to, by wzmocnić efekt niespodzianki. W tym miejscu rozgrywa się zasadniczy konflikt, tu mamy do czynienia z kulminacją wątku dramaturgicznego. Pojawia się nowy rym (bb), który silnie wiąże ze sobą oba te wersy.

I choć czytał Mao,

Lecz nie odrastało

Ostatnia linijka przynosi rozwiązanie, najlepiej nieoczekiwane, absurdalne, nonsensowne, zabawne. Rymuje się z pierwszym i drugim wersem, dając strukturę aabba. Kiedyś była echem linijki pierwszej, ale większość współczesnych limerystów zrezygnowała z tego, uważając, że takie powtórzenie zubaża i treść, i formę.

Więc pracował jako damski manekin.

(Zacytowany przykładowy limeryk jest autorstwa Wisławy Szymborskiej).

                                                                                                   – Grzegorz Lewkowicz “